ارزیابی مقاومت ارقام و لاین‌های گندم نسبت به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی در مراحل گیاهچه‌ای و گیاه کامل

در این تحقیق مقاومت 230 رقم تجاری و لاین امیدبخش گندم نسبت به قارچ عامل بیماری لکه‌برگی سپتوریایی (Mycosphaerella graminicola) در مرحله گیاهچه‌ای در گلخانه‌های واحد بیماری‌های غلات مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج و در مرحله گیاه کامل در مزرعه ایستگاه تحقیقاتی گرگان مورد بررسی قرارگرفت. ارزیابی مقاومت گیاهچه‌ای با استفاده از سه پاتوتیپ پرآزار (High virulent) قارچ عامل بیماری انجام شد. ژنوتیپ‌های گندم در مرحله یک برگی به صورت جداگانه با سوسپانسیون اسپور پاتوتیپ‌های قارچ مایه‌زنی شد و واکنش گیاهچه‌ای 21 روز پس از مایه‌زنی به صورت درصد سطح نکروتیک برگ و درصد پوشش پیکنید مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی مقاومت گیاهچه‌ای نسبت به پاتوتیپ‌های 87001، 87051 و 88005 نشان داد که به ترتیب 49، 25 و 34 درصد ارقام و لاین‌های مورد آزمایش مقاوم بوده و بقیه ژنوتیپ‌ها دارای درجات مختلفی از واکنش حساسیت بودند. رقم دریا و لاین‌های S-87-1، S-87-10، S-87-15، S-87-16، S-87-17، S-87-18، S-87-20، S-87-22، C-86-1، C-86-5، C-85-4، C-85-6، C-85-9، C-81-10، C-80-4، N-86-12، N-83-3 و M-85-16 و نسبت به هر سه جدایه قارچ مقاوم تشخیص داده شدند. ارزیابی مقاومت گیاه کامل بر اساس مقیاس دو رقمی 99-00 نشان داد که 39 درصد ژنوتیپ‌ها مقاوم بودند. با توجه به نتایج به دست آمده از واکنش گیاهچه‌ای و گیاه کامل، بیش از 50 درصد ارقام و لاین‌ها نسبت به جدایه‌های این بیماری حساسیت نشان دادند. ژنوتیپ‌های دارای مقاومت قابل قبول می‌توانند در برنامه‌های به‌نژادی گندم به عنوان منابع مقاومت مورد استفاده قرار گیرند.